विरुद्धार्थी शब्द



विरुद्धार्थी शब्द

                                  

अथ x इति        
अजर x जराग्रस्त        
अमर x मृत्य          
अधिक x उणे        
अलीकडे x पलीकडे     
अवघड x सोपे 
अंत x प्रारंभ 
अचल x चल 
अचूक x चुकीचे 
अडाणी x शहाणा
अटक x सुटका 
अतिवृष्टी x अनावृष्टी 
अती x अल्प 
अर्थ x अनर्थ  
अनुकूल x प्रतिकूल
अभिमान x दुरभिमान 
अरुंद x रुंद 
अशक्य x शक्य  
अंधकार x प्रकाश 
अस्त x प्रारंभ 
अडचण x सोय
अपेक्षित x अनपेक्षित 
अशक्त x सशक्त
अर्धवट x पूर्ण 
अमूल्य x कवडीमोल 
असतो x नसतो
अपेक्षाभंग x अपेक्षापूर्ती 
अंथरूण x पांघरूण 
अग्रज x अनुज
अनाथ x सनाथ
अतिवृष्ट x अनावृष्टी
अधोगती x प्रगती, उन्नती
अबोल x वाचाळ
अब्रू x बेअब्रू
अल्लड x पोक्त
अवखळ x गंभीर
अवजड x हलके
आरंभ x शेवट  
आठवण x विस्मरण
आशा x निराशा  
आता x नंतर         
आत x बाहेर 
आनंद x दु:ख         
आला x गेला
आहे x नाही         
आळशी x उद्योगी
आकर्षण x अनाकर्षण 
आकाश x पाताळ 
आतुरता x उदासीनता  
ओबडधोबड x गुळगुळीत     
आदर्श x अनादर्श 
आवडते x नावडते 
आवश्यक x अनावश्यक 
आज्ञा x अवज्ञा 
आधी x नंतर 
आघाडी x पिछाडी 
आजादी x गुलामी 
आशीर्वाद x शाप 
आस्था x अनास्था 
आदर x अनादर 
आडवे x उभे 
आयात x निर्यात
आंधळा x डोळस 
ओला x सुका 
ओली x सुकी
ओळख x अनोळख 
इकडे x तिकडे 
इथली x तिथली         
इष्ट x अनिष्ट 
इमानी x बेइमानी
इच्छा x अनिच्छा 
इलाज x नाइलाज  
इहलोक x परलोक
उघडे x बंद 
उच x नीच 
उजेड x काळोख 
उदासवाणा x उल्हासित
उभे x आडवे
उमेद x मरगळ 
उंच x बुटका
उच्च x नीच
उतरणे x चढणे 
उत्तम x क्षुद्र
उत्कर्ष x अपकर्ष, अधोगती
उचित x अनुचित 
उदघाटन x समारोप 
उदास x प्रसन्न
उदार x अनुदार, कृपण 
उधार x रोख
उधळ्या x कंजूष, काटकसरी  
उपकार x अपकार
उपदेश x बदसल्ला
उपयोगी x निरुपयोगी
उपाय x निरुपाय 
उलट x सुलट    
ऊन x सावली
उगवणे x मावळणे
उशिरा x लवकर
उत्तेजन x विरोध 
उत्साह x निरुत्साह
उद्धट x नम्र
उदार x कंजूष
उन्नती x अवनती      
एकदा x अनेकदा 
ऐटदार x केविलवाणा
ऐच्छिक x अनैच्छिक, अपरिहार्य
कर्कश x संजुल 
कडक x नरम
कळस x पाया
कच्चा x पक्का
कबूल x नाकबूल
कडू x गोड
कर्णमधुर x कर्णकटू 
कठीण x सोपे 
कल्याण x अकल्याण 
कष्टाळू x कामचोर
कंटाळा x उत्साह  
काळा x पांढरा
काळोख x प्रकाश, उजेड
कायदेशीर x बेकायदेशीर 
कौतुक x निंदा 
क्रूर x दयाळू 
कोरडा x ओला
कोवळा x जून, निबर
किमान x कमाल
कीव x राग  
कृतज्ञ x कृतघ्न
कृत्रिम x नैसर्गिक, स्वाभाविक
कृश x स्थूल
कृपा x अवकृपा  
कीर्ती x अपकीर्ती 
खरे x खोटे
खंडन x मंडन 
खात्री x शंका 
खाली x वर 
खादाड x मिताहारी 
खुळा x शाहाणा
खूप x कमी  
खरेदी x विक्री
खोल x उथळ 
गरम x थंड 
गमन x आगमन
गढूळ x स्वच्छ
गंभीर x अवखळ, पोरकट
गद्य x पद्य 
गाव x शहर
गारवा x उष्मा  
ग्राहक x विक्रेता
ग्रामीण x शहरी
ग्राह्य x त्याज्य
गुरु x शिष्य
गुण x अवगुण
गुप्त x उगड 
गुळगुळीत x खरखरीत, खडबडीत
गुणी x अवगुणी 
गुणगान x निदा 
गोड x कडू 
गोरा x काळा
गौण x मुख्य
घट्ट x सैल, पातळ
घाऊक x किरकोळ 
चढ x उतार
चल x अचल, स्थिर
चढाई x माघार
चढणे x उतरणे
चवदार x बेचव
चपळ x सुस्त 
चंचल x स्थिर 
चांगले x वाईट 
चूक x बरोबर 
चोर x गोलीस
चिमुकला x थोरला
चिरंजीव x अल्पजीवी   
छोटी x मोठी
छोटेसे x मोठेसे 
जड x हलके 
जय x पराजय 
जन्म x मृर्यू 
जवळची x लांबची
जगणे x मरणे 
जमा x खर्च  
जबाबदार x बेजबाबदार
जर x तर 
जलद x हळू 
जागणे x झोपणे 
जास्त x कमी
जागरूक x निष्काळजी 
जागृत x निद्रिस्त
जाणे x येणे 
जिवंत x मृत
जिंकणे x हरणे 
जीत x हार
जुने x नवे 
जेवढा x तेवढा 
जोश x कंटाळा 
झोप x जाग 
झोपडी x महाल 
टंचाई x विपुलता 
टिकाऊ x ठिसूळ 
ठळक x पुसट 
डावा x उजवा
डौलदार x बेढप  
तरुण x म्हातारा
तहान x भूक  
तुरळक x दाट
ताजे x शिळे
तारक x मारक
ताजी x शिळी 
ताल x बेताल
तेजस्वी x निस्तेज
तेजी x मंदी
तीव्र x सौम्य
तीक्ष्ण x बोथट
तिरके x सरळ
तिरपा x सरळ 
थंड x गरम 
थंडी x उष्मा 
थोर x लहान
थोरला x धाकटा
थोडे x जास्त 
दया x राग  
दयाळू x जुलमी
दाट x विरळ
दीन x रात
दिवस x रात्र
दीर्घ x ऱ्हस्व
दुरित x सज्जन  
दुःख x सुख
दुष्काळ x सुकाळ
दुष्ट x सुष्ट
देशभक्त x देशद्रोही
देव x दानव, दैत्य
दृष्ट x सुष्ट    
दोषी x निर्दोषी, निर्दोष
द्वेष x प्रेम
धनवंत x निर्धन, कंगाल
धडधाकट x कमजोर 
धर्म x अधर्म
धाडस x भित्रेपणा 
धूसर x स्पष्ट
धिटाई x भित्रेपणा, भ्याडपणा
धीट x भित्रा
धूर्त x भोळा  
नफा x तोटा 
नवे x जुने
नम्रता x उद्धटपणा 
नाजूक x राठ  
निद्रा x जागृती 
निर्मळ x मळकट
निमंत्रित x आगंतुक  
निंदा x स्तुती
निर्दयता x सहृदयता, सदयता 
निर्बंध x मोकळीक 
निर्जीव x सजीव
निराश x उत्साही 
निःशस्त्र x शस्त्रधारी
निश्चित x अनिश्चित
निष्काम x सकाम  
निर्भय x भयभीत 
नीती x अनीती
नीटनेटका x गबाळ्या
नोकर x मालक 
नेहमी x क्वचित
नुकसान x फायदा
नेता x अनुयायी   
न्याय x अन्याय 
पक्की x कच्ची 
पडका x धडका 
पराक्रमी x भित्रा 
परका x स्वकीय 
पहिला x शेवटचा
पलीकडे x अलीकडे
परवानगी x बंदी 
प्रकाश x अंधार 
प्रश्न x उत्तर 
प्रामाणिकपणा x लबाडी 
प्राचीन x अर्वाचीन
प्रेमळ x रागीट 
प्रेम x द्वेष 
प्रचंड x चिमुकला 
प्रत्यक्ष x अप्रत्यक्ष 
प्रतिकार x सहकार 
प्रमाण x अप्रमाण
प्रगती x अधोगती  
पाप x पुण्य
पात्र x अप्रात्र 
पायथा x शिखर 
पांढरा x काळा 
प्रारंभ x अंत 
पुढची x मागची 
पुष्कळ x थोडे 
पूर्ण x अपूर्ण 
पूर्व x पश्चिम
पौर्णिमा x अमावास्या 
प्रिय x अप्रिय
फसवी x स्पष्ट   
फायदा x तोटा
फार x कमी 
फुलणे x कोमेजणे
फुकट x विकत  
फिकट x गडद 
बहुमान x अपमान
बरोबर x चूक  
बलाढ्य x कमजोर
बसणे x उठणे  
बंद x उघडा 
बंधन x मुक्तता 
बंडाळी x सुव्यवस्था 
बाल x वृद्ध
बाहेर x आत
बिघात x दुरुस्ती  
बुद्धिमान x निर्बुद्ध
बुद्धिमान x  
बेसावध x सावध 
बेसूर x सुरेल   
भडक x सौम्य 
भरती x ओहोटी
भरभर x सावकाश 
भले x बुरे
भक्कम x कमकुवत 
भय x अभय 
भयंकर x सौम्य 
भयभीत x निर्भय
भव्य x चिमुकले 
भसाडा x मंजुळ
भरती x आहोटी    
भान x बेभाम 
भारतीय x अभारतीय
भाग्यवंत x दुर्भागी 
भांडण x सलोखा 
भिकारी x सावकार  
भूक x तहान 
भूषण x दूषण 
महान x क्षुद्र
मधुर x कडवट 
महाल x झोपडी
मऊ x टणक  
मंद x प्रखर
मंजुळ x कर्कश 
माता x पिता   
माथा x पायथा
माय x बाप
मालक x नोकर
मान x अपमान
माया x द्वेष
माघारा x सामोरा
मान्य x अमान्य  
म्हातारा x तरुण 
मिटलेले x उघडलेले 
मित्र x शत्रू 
मैत्री x दुश्मनी 
मोठा x लहान
मोकळे x बंदिस्त 
मौन x बडबड 
मृत्यू x जीवन 
मृदू x कठीण
मुका x बोलका
मूर्ख x शहाणा  
यशस्वी x अयशस्वी
यश x अपयश  
याचक x दाता   
येईल x जाईल 
योग्य x अयोग्य 
रक्षक x मारक 
रुडू x हसू 
राग x लोभ
राजा x रंक  
रुचकर x बेचव 
रूपवान x कुरूप 
रेखीव x खडबडीत 
रिकामे x भरलेले 
रोड x सुदृढ 
लहानपण x मोठेपण 
लक्ष x दुलर्क्ष 
लवकर x उशिरा
लबाड x भोळा 
लबाडी x प्रामाणिकपणा 
लय x प्रारंभ   
लक्ष x दुर्लक्ष 
लाडके x नावडते 
लांब x जवळ 
लांबी x रुंदी
लेचापेचा x भक्कम 
लोभी x निर्लोभी 
वाकडे x सरळ
वापर x गैरवापर  
वृद्ध x तरुण 
विचार x अविचार
विद्यार्थी x शिक्षक 
विश्वास x अविश्वास 
विलंब x त्वरा 
विशेष x सामान्य
विद्वान x अडाणी 
विष x अमृत
विरोध x पाठिंबा
विसरणे x आठवणे    
वेडा x शहाणा
वेगात x हळूहळू 
व्यवस्थित x अव्यवस्थित  
शत्रू x मित्र 
शहर x खेडे 
शकून x अपशकून 
शाप x वर 
शंका x खात्री   
शेवट x सुरवात
श्वास x निःश्वास  
शिखर x पायथा
शिकारी x सावज
शिस्त x बेशिस्त  
शिक्षा x शाबाशकी 
शीतल x उष्ण 
शीत x अशीत
शक्य x अशक्य
शेंडा x बुडखा
शुद्ध x अशुद्ध
शूर x भित्रा    
श्रीमंत x गरीब 
श्रेष्ठ x कनिष्ठ
सकाळ x संध्याकाळ
सज्जन x दुर्जन 
सदाचार x दुराचार 
सभ्य x असभ्य
सतर्क x बेसावध 
सतेज x निस्तेज
समाधान x असमाधान
सरस x निरस
समान x असमान
समृद्धी x दारिद्र्य   
सत्य x असत्य 
सरळ x वाकडा     
संवाद x विसंवाद 
स्वच्छ x घाणेरडा 
स्वतंत्र x परतंत्र
स्वस्थ x बेचैन 
स्वहित x परमार्थ 
स्वदेश x परदेश 
स्तुती x निंदा
स्वस्त x महाग
स्वाधीन x पराधीन
स्वागत x निरोप  
स्वार्थ x परमार्थ
स्वार्थी x निःस्वार्थी 
स्पष्ट x अस्पष्ट  
सावध x बेसावध 
साहसी x भित्रा 
सार्थ x व्यर्थ 
साम्य x फरक
सान x थोर
सावकाश x पटकन 
सार्वजनिक x खाजगी  
सानुली x मोठी 
सामुदायिक x वैयक्तिक      
स्थिर x अस्थिर 
सुप्रसिद्ध x कुप्रसिद्ध 
सुरक्षित x असुरक्षित 
सुख x दु:ख
सुटका x अटक
सुशिक्षित x अशिक्षित 
सुगंध x दुर्गंध 
सुंदर x कुरूप 
सुदैवी x दुर्दैवी 
सुरुवात x शेवट
सुभाषित x कुभाषित   
सूर्योदय x सूर्यास्त 
सोपे x कठीण
सोय x गैरसोय 
सौजन्य x उद्धटपणा 
सेवक x मालक
हळू x जलद 
हसणे x रडणे 
हलके x जड 
हजर x गैरहजर
हसतमुख x रडततोंड  
हार x जीत 
हिम्मत x भय 
हिंसक x अहिंसक
हिरमुसलेला x उत्साही 
हित x अहित  
हिशेबी x बेहिशेबी 
हीन x दर्जेदार
हुशार x मठ्ठ 
होकार x नकार
क्षमा x शिक्षा 
ज्ञान x अज्ञान

टिप्पण्या